معاینه لگن زنان یکی از مراحل اصلی در بررسی سلامتی زنان است. این معاینه برای بررسی سلامتی و جریان پذیری سیستم تناسلی زنان انجام می‌شود. این معاینه شامل ارزیابی و بررسی اندازه، شکل و ساختار داخلی لگن، درمانگاه تناسلی، رحم و تخمدان‌ها می‌شود.
برای انجام معاینه لگن زنان، بیمار پس از پوشیدن یک لباس پزشکی خاص، دراز می کشد و پزشک با استفاده از ابزارهایی چون سونوگرافی، لوله دهانه رحم، نحوه عملکرد سیستم تناسلی و همچنین وجود هرگونه عارضه را بررسی می‌کند.
معاینه لگنی زنان به دلیل اینکه می‌تواند در تشخیص برخی اختلالات و بیماری‌های زنان مؤثر باشد، به عنوان یکی از مراحل مهم در مراقبت از سلامتی زنان به شمار می‌رود.
بیشتر بخوانید=< معاینه واژن زنان
علت انجام معاینه لگنی زنان
معاینه لگن زنان بخشی از معاینات دوره‌ای در خانم‌ها می‌باشد که جهت بررسی و تشخیص بیماری‌های این ناحیه انجام می‌شود. لگن شامل اندام‌های مختلفی می‌باشند که عبارتند از:
- رحم
- دهانه رحم (ناحیه‌ای که رحم به واژن باز می‌شود.)
- واژن (یک کانال کششی و ماهیچه‌ای در انتهای ناحیه تناسلی می‌باشد)
- لوله‌های فالوپ (لوله‌هایی که منجر به اتصال تخمک به رحم می‌شوند)
- مثانه (کیسه‌ای که محل جمع آوری و نگهداری ادرار می‌باشد)
- رکتوم (حفره‌ای که کولون را به مقعد متصل می‌نماید.)
معاینه‌ی لگن توسط ماما و یا بهترین متخصص زنان انجام می‌شود.
جدا از معاینات منظم سالیانه معاینه لگن زنان در موارد زیر نیز پیشنهاد می‌شود:
- سابقه خانوادگی سرطان تخمدان و یا دهانه رحم
- درد در ناحیه لگن
- درد در هنگام رابطه جنسی
- ترشح و یا خونریزی غیرعادی در واژن
- احتمال ابتلا به عفونت‌های منتقله از راه تماس جنسی
- در طی دوران بارداری
زمان انجام معاینات لگن در خانم‌ها
معاینات لگن بخشی از مراقبت‌های منظم جهت بررسی سلامت باروری و یا ارزیابی بیماری‌های زنانه می‌باشد. توصیه می‌شود اولین معاینه لگن زنان در سن 21 سالگی آغاز شود و سپس به صورت منظم با توجه به احتمال ابتلا به بیماری‌ها و یا علائم فرد زمان معاینات بعدی برنامه ریزی خواهد شد. فاصله‌ی بین معاینات لگن به صورت سالیانه و یا هر 3 سال یک بار ممکن است برنامه ریزی شود. همان طور که اشاره شد زمان معاینات لگن با توجه به عوامل مختلف و توسط پزشک تعیین می‌شود.
به طور معمول این معاینات تا سن 65 سالگی ادامه خواهند داشت.
نحوه انجام معاینه لگن
ابتدا باید لباس‌های پایین تنه‌ی خود را به طور کامل خارج نمائید، به شما روپوش و یا یک ملحفه یک بار مصرف داده خواهد شد. سپس باید به پشت روی تخت مخصوص دراز بکشید و عضلات شکم و پاهای خود را شل نمائید و در ناحیه رکاب قرار دهید. مراحلی که در طی معاینه لگن زنان ممکن است انجام شود عبارتند از:
معاینه چشمی
در مرحله‌ی اول ناحیه‌ی تناسلی خارجی ابتدا به صورت چشمی معاینه می‌شود تا هر گونه ضایعه یا تغییرات غیرعادی شناسایی شوند.
معاینه با دست
در مرحله‌ی بعد پزشک یک یا 2 انگشت را در داخل واژن قرار می‌دهد و از دست دیگر برای فشار به نواحی که از بیرون قابل لمس هستند استفاده می‌نماید. در این معاینه اندازه و شکل اندام مورد بررسی قرار می‌گیرند و هرگونه ناهنجاری مورد شناسایی قرار می‌گیرد.
معاینه لگن زنان توسط اسپکولوم
اسپلکولوم دستگاهی شبیه منقار اردک می‌باشد که برای باز کردن واژن به کار برده می‌شود تا دیواره‌ی واژن گشاد شده و ناحیه دهانه رحم راحت تر دیده شود.
تست پاپ اسمیر
در صورتی که نیاز به انجام تست پاپ اسمیر باشد پزشک با استفاده از یک کاردک پلاستیک و برس کوچک نمونه‌هایی از سلول‌های دهانه رحم تهیه می‌نماید. در برخی مواقع نمونه‌هایی از ترشحات داخل واژن جهت بررسی عفونت‌ها تهیه می‌شود. آزمایش پاپ اسمیر جهت بررسی سلول‌های پیش سرطانی دهانه رحم تهیه می‌شود. در صورتی که نیاز به انجام تست پاپ اسمیر داشته باشید باید دستورالعمل های لازم جهت آمادگی برای این آزمایش را از چند روز قبل از انجام آن از پزشک خود دریافت نمائید.
معاینه رکتوم
در برخی موارد جهت بررسی هر گونه تومور و یا بیماری پزشک ممکن است انگشت خود را داخل راست روده قرار دهد.
تمام مراحل نام برده شده کاملاً بدون درد می‌باشد و تنها ممکن است بیمار کمی احساس ناراحتی داشته باشد. در هر مرحله‌ای که حس کردید درد دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
مواردی که در طی معاینه‌ی لگن در خانم‌ها بررسی می‌شود
نمونه‌هایی که در طی معاینه لگن زنان تهیه می‌شود به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. این نمونه‌ها جهت بررسی برخی از بیماری‌ها تهیه می‌شود که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد:
- سرطان دهانه رحم: توسط تست پاپ اسمیر
- غربالگری سرطان دهانه رحم توسط بررسی ویروس پاپیلومای انسانی
- عفونت‌های مقاربتی با تهیه نمونه‌هایی از واژن جهت بررسی کلامیدیا و یا سوزاک
آمادگی‌های پیش از معاینات لگن
معاینه لگن زنان یک فرآیند بدون درد و ساده می‌باشد که حدود 10 دقیقه زمان نیاز دارد. توصیه می‌شود جهت سهولت معاینه موارد زیر را رعایت نمائید.
- پیش از معاینه به حمام بروید و نکات بهداشتی ناحیه تناسلی را رعایت نمائید.
- گاهی اوقات ممکن است پس از معاینه احتیاج به تهیه نمونه ادرار باشد بنابراین روز پیش از معاینه از پزشک خود در این مورد سوال بپرسید تا آمادگی‌های لازم را داشته باشید.
- اگر در روز معاینه دوره‌ی خونریزی قاعدگی شما شروع شده است بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید و زمان معاینه را به دوران پایان یافتن خونریزی موکول نمائید.
- بهتر است پیش از معاینه مثانه‌ی خود را تخلیه نمائید تا هیچ گونه فشاری در هنگام معاینه حس نکنید.
مراقبت‌های پس از معاینه لگن
پس از پایان معاینه لگن زنان می‌توانید به منزل بازگردید و فعالیت‌های روزمره‌ی خود را از سر بگیرید، ممکن است کمی احساس گرفتگی عضلانی در ناحیه زیر شکم داشته باشید.
در صورتی که دچار خونریزی، درد و یا ترشحات غیرعادی شدید باید در اولین فرصت با پزشک خود تماس بگیرید.
