یائسگی زمانی اتفاق می افتد که فرد، در 12 ماه متوالی را بدون قاعدگی پشت سر گذاشته است. یائسگی بخش طبیعی از زندگی هر خانمی است. برای آگاهی بیشتر درباره یائسگی تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
روند یائسگی
یائسگی یک فرآیند بیولوژیکی طبیعی است که با افزایش سن در زنان رخ می دهد. این نشانه پایان سال های باروری در زنان است و نشان دهنده توقف چرخه های قاعدگی است. یائسگی زمانی تشخیص داده می شود که برای 12 ماه قاعدگی نداشته باشید.
در طی یائسگی، تخمدان ها استروژن و پروژسترون کمتری تولید می کنند، هورمون هایی که مسئول تنظیم چرخه قاعدگی و حمایت از باروری هستند. با نوسان و کاهش سطح هورمون، زنان علائم فیزیکی و احساسی مختلفی را تجربه می کنند.
میانگین سن یائسگی در زنان حدود 51 سال است، اما ممکن است بین اواخر دهه 40 و اوایل 50 سالگی رخ دهد. با این حال، یائسگی نیز میتواند به دلیل برخی درمان‌های پزشکی مانند شیمی‌درمانی یا برداشتن جراحی تخمدان‌ها، پیش از موعد ایجاد شود.
علائم یائسگی چیست؟
علائم یائسگی می تواند در بین زنان متفاوت باشد، اما برخی از علائم و نشانه های رایج عبارتند از:
- قاعدگی های نامنظم: قبل از یائسگی، یک زن تغییراتی را در چرخه قاعدگی خود تجربه می کند، از جمله دوره های کوتاه تر یا طولانی تر، خونریزی شدیدتر یا سبک تر.
- گرگرفتگی: گرگرفتگی احساس ناگهانی گرمای شدید است که اغلب با گرگرفتگی صورت، تعریق و ضربان قلب سریع همراه است. همچنین تا چند دقیقه طول میکشد و با لرز همراه باشد.
- تعریق شبانه: تعریق شبانه، گرگرفتگی است که در طول خواب رخ می دهد و اغلب منجر به تعریق بیش از حد و اختلال در الگوی خواب می شود.
- خشکی واژن: کاهش سطح استروژن می تواند باعث نازک شدن و خشک شدن بافت های واژن شود که منجر به ناراحتی، خارش و درد در حین مقاربت می شود.
- اختلالات خواب: بسیاری از زنان در طول یائسگی به سختی به خواب می روند. تعریق شبانه نیز می تواند به اختلالات خواب کمک کند.
- تغییرات خلقی: نوسانات هورمونی در دوران یائسگی می تواند منجر به نوسانات خلقی، تحریک پذیری، اضطراب و حتی افسردگی در برخی از زنان شود.
- تغییرات در عملکرد جنسی: در کنار خشکی واژن، یائسگی می تواند با کاهش میل جنسی و تغییر در رضایت جنسی همراه باشد.
- افزایش وزن: برخی از زنان متوجه افزایش وزن یا تغییر در شکل بدن در دوران یائسگی می شوند. تغییرات هورمونی و کاهش توده عضلانی می تواند به افزایش وزن کمک کند.
- خستگی: بسیاری از زنان در دوران یائسگی دچار افزایش خستگی و کمبود انرژی می شوند.
- پوکی استخوان: استروژن نقش مهمی در حفظ تراکم استخوان دارد. پس از یائسگی، زنان با افزایش خطر پوکی استخوان و شکستگی ناشی از تحلیل استخوان مواجه هستند.
توجه به این نکته ضروری است که همه زنان همه این علائم را تجربه نمی کنند و شدت و مدت علائم می تواند متفاوت باشد. اگر علائمی را تجربه می‌کنید که آزاردهنده است یا بر کیفیت زندگی شما تاثیر می‌گذارند، توصیه می‌شود برای راهنمایی و گزینه‌های درمانی احتمالی با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.
علت به وجود آمدن یائسگی چیست؟
علت اصلی یائسه بودن کاهش تولید هورمون های تناسلی، به ویژه استروژن و پروژسترون، توسط تخمدان ها است. با بالا رفتن سن زنان، تخمدان‌های آنها هورمون‌های کمتری تولید می‌کنند که منجر به تغییر در چرخه قاعدگی و در نهایت قطع کامل قاعدگی می‌شود.
دلایل دقیق کاهش تولید هورمون به طور کامل شناخته نشده است، اما بر این باورند که ترکیبی از عوامل است. یکی از عوامل مهم کاهش طبیعی فولیکول های تخمدان است که مسئول تولید تخمک و هورمون هستند. با گذشت زمان، تعداد و کیفیت فولیکول ها کاهش می یابد و منجر به کاهش تولید هورمون می شود. همچنین ژنتیک نیز می تواند نقش مهمی در زمان یائسگی داشته باشد.
توجه به این نکته ضروری است که یائسگی بخشی طبیعی از روند پیری زنان است و به عنوان یک بیماری یا اختلال در نظر گرفته نمی شود.
تغییرات هورمونی در دوران یائسگی
در دوران یائسه بودن، بدن زن دستخوش تغییرات هورمونی قابل توجهی می شود. یائسگی یک فرآیند بیولوژیکی طبیعی است که نشان دهنده پایان سال های باروری زنان است. تغییرات هورمونی اولیه که در دوران یائسگی رخ می دهد شامل، کاهش سطح استروژن و پروژسترون است. برخی از تغییرات هورمونی کلیدی شامل:
- کاهش استروژن: استروژن اولین هورمون جنسی زنانه است که مسئول رشد و تنظیم دستگاه تناسلی زنانه است. در دوران یائسگی، تخمدان ها استروژن کمتری تولید می کنند که منجر به کاهش قابل توجهی در سطح آن می شود. این کاهش استروژن می تواند باعث تغییرات جسمی و روحی مختلفی شود.
- کاهش پروژسترون: پروژسترون هورمون دیگری است که توسط تخمدان ها تولید می شود و در درجه اول در آماده سازی رحم برای بارداری نقش دارد. در طول این عارضه، سطح پروژسترون نیز کاهش می یابد، زیرا تخمدان ها تخمک کمتری تولید می کنند. کاهش پروژسترون می تواند به بی نظمی قاعدگی کمک کند.
- تغییرات در سایر هورمون ها: یائسگی می تواند بر هورمون های دیگر مانند تستوسترون و هورمون های تیروئید نیز تأثیر بگذارد. سطح تستوسترون کاهش یابد و منجر به کاهش میل جنسی و تغییر در خلق و خو شود. عملکرد تیروئید نیز می تواند تحت تأثیر قرار گیرد و به طور بالقوه باعث علائمی مانند خستگی، تغییرات وزن و اختلالات خلقی شود.
تشخیص یائسگی چگونه است؟
برای اینکه بدانید یائسگی چه زمانی ایجاد می شود، باید به موارد زیر توجه داشته باشید:
- علائم را بشناسید: این عارضه اغلب با طیف وسیعی از علائم، از جمله پریودهای نامنظم، گرگرفتگی، تعریق شبانه، نوسانات خلقی، خشکی واژن، اختلالات خواب، کاهش میل جنسی، و تغییرات در عملکرد ادرار مشخص می شود.
- سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی: پزشک سابقه پزشکی شما را، از جمله الگوهای قاعدگی را بررسی می‌کند و در مورد علائم شما می‌پرسد. همچنین یک معاینه فیزیکی برای رد سایر علل احتمالی علائم شما انجام می دهد.
- آزمایش خون: آزمایش خون می تواند سطوح هورمونی مانند هورمون محرک فولیکول (FSH) و استروژن را اندازه گیری کند. افزایش سطح FSH و سطوح پایین استروژن نشان دهنده یائسگی است.
آیا یائسگی درمان دارد؟
به طور کلی این عارضه یک روند طبیعی برای همه زنان است، اما به دلایل مختلف مثلا یائسگی زود هنگام، می توان از آن جلوگیری کرد، که شامل:
هورمون درمانی
استروژن درمانی موثرترین درمان برای علائم یائسگی است، که شامل مصرف استروژن به تنهایی یا همراه با پروژسترون برای کاهش علائمی مانند گرگرفتگی، خشکی واژن و تغییرات خلقی است. با این حال، هورمون درمانی خطرات خاصی دارد و باید تحت راهنمایی یک متخصص زنان استفاده شود.
داروهای غیر هورمونی
برخی از داروها که در اصل برای افسردگی و اضطراب استفاده می‌شوند، می‌توانند به مدیریت گرگرفتگی و علائم خلقی کمک کنند.
استروژن واژن
برای خشکی واژن و ناراحتی در حین مقاربت، می توان استروژن واژینال را با دوز پایین به شکل کرم، قرص یا حلقه تجویز کرد.
تغییرات سبک زندگی
تغییر سبک زندگی میتواند علائم یائسگی را کاهش دهد، که شامل ورزش منظم، یک رژیم غذایی متعادل غنی از کلسیم و ویتامین D، تکنیک های کاهش استرس (مانند یوگا، مدیتیشن)، پوشیدن لباس های چند لایه برای مدیریت گرگرفتگی و اجتناب از محرک هایی مانند غذاهای تند و کافئین است.
توجه به این نکته مهم است که این عارضه یک روند طبیعی است و یک وضعیت پزشکی نیست. با این حال، اگر علائم شدیدی را تجربه می کنید که به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی شما تاثیر می گذارد، با پزشک خود مشورت کنید تا در مورد بهترین گزینه های درمانی برای شما صحبت کنند.
کلام آخر
یائسگی یک فرآیند بیولوژیکی طبیعی است که نشان دهنده پایان سال های باروری زنان است. معمولاً در سنین 45 تا 55 سالگی رخ می دهد، اگرچه ممکن است زودتر یا دیرتر اتفاق بیفتد. این عارضه زمانی تشخیص داده می شود که زن برای 12 ماه متوالی قاعدگی نداشته باشد.
